Rondje Grote Nederlanders

Kapelle, Annie M.G.Schmidt

Beste Annie,

Op de foto lijkt het heel wat, je gebeeldhouwde portret. Maar het is nogal klein uitgevallen voor een Nederlandse schrijfster die een plek heeft gekregen in de Canon van Nederland. De buste stond eerst in het Letterkundig museum in Den Haag. Je hebt haar gezien, je leefde toen nog. In 2009 verhuisde ze naar je geboorteplaats Kapelle, Zuid-Beveland, in de tuin achter de grote kerk, vlakbij je ouderlijk huis. Je vader was er predikant. Maar de plek achter die enorme kerk is nogal anoniem. Het beeld stond er nog geen twee maanden of het werd dan ook gestolen. Ze hebben dat bronzen hoofd van jou waarschijnlijk omgesmolten, Annie. Ik vermoed dat je er boven hard om gelachen hebt. In 2010 is er een kopie geplaatst.

Wat mooi dat je moeder als eerste je talent zag. Ze stuurde jouw versjes - je was veertien - naar de grote Willem Kloos, die ook nog reageerde. Je had 'waarachtigen aanleg'. Je ervaring in het bibliotheekwerk, in Vlissingen en in Amsterdam, maakte je geschikt voor de documentatieafdeling van Het Parool. Een droombaan, vooral omdat je daar 'God zelf' zou treffen: Simon Carmiggelt. Als Hoofd Documentatie maakte je er minder indruk dan met de liedjes die je bedacht voor feestavonden van de redactie. Ongeveer hier is het allemaal begonnen, toch? Want het journalistencabaret De Inktvis ontstond al gauw. Jouw teksten - spreektaal, wars van moralisme, strak ritme en origineel rijm - braken met alle toen. bestaande wetten in het cabaret. Als snel begonnen Wim Kan en Wim Sonneveld aan je te trekken. Je had de theaterwereld voor je gewonnen. En met de VARA-radioserie 'De familie Doorsnee' veroverde je het grote publiek. Het werd de populairste radioserie aller tijden, onder regie van Wim Ibo en met muziek van Cor Lemaire. De luisteraars leefden zo intens mee dat ze, toen de hoofdpersoon Sjaan zwanger was, spontaan babysokjes naar de VARA stuurden. De homoseksuele Fred in deze serie werd het eerste homopersonage in de omroepgeschiedenis. 'Pension Hommeles', al net zo populair en even wars van taboes, volgde 'Doorsnee' op, op de toen nog piepjonge televisie.

Omdat taboes hardnekkig zijn schreef je een slordige twintig jaar later voor de musical 'Foxtrot' het schitterende lied 'Sorry dat ik besta' Een fragment: 'Want zo is het toch, m'n jongen/Nooit is er een lied gezongen/Over de verboden kus/Van Romeo en Julius/Want daar zijn we nog niet aan toe/Taboe, taboe/Geen aria's, nooit aria's voor de paria's.' Jouw liedjes zijn me het meest dierbaar. Al doe ik je dan misschien tekort. Ik weet, al in de jaren vijftig werd je de populairste schrijver van kinderboeken. En nog steeds worden Jip en Janneke, Otje, Pluk van de Petteflet, Minoes en al die andere kinderboeken gelezen. Het Schaap Veronica is ook bij volwassenen nog altijd populair. Dat geschrijf van jou, het lijkt bijna allemaal tijdloos te zijn.

Maar dat geldt ook voor veel van je liedjes. Van jullie liedjes. Want we zijn het er over eens dat jij met componist/pianist Harry Bannink het mooiste cadeau kreeg dat een tekstschrijver zich kan wensen. Je noemde hem 'mijn muzikale verloofde.' Jij werd een van de tekstschijvers voor de shows van Wim Sonneveld, Harry Bannink leidde er het muzikaal ensemble. Zo werd 'Margootje' jullie eerste succeslied. Het was 1964. Een jaar later begonnen jullie aan de zegereeks met origineel Nederlandse musicals: actueel, geestig, ironisch, cabaretesk en zeer muzikaal. En weer een jaar later werden jong en oud Nederland gegrepen door 'Ja zuster, nee zuster', een tv-serie van in totaal twintig afleveringen. Veel van de liedjes uit de serie hebben de tand des tijds doorstaan: 'M'n opa', 'In een rijtuigie', 'Wilt u een stekkie', 'De kat van ome Willem', 'De ouwe Jacob', 'Ladumaar, meneer.'

Met 'Heerlijk duurt het langs' begon de musicalvictorie. Harry Bannink vertelde, terugkijkend op deze periode, dat hij vaak vanaf de overkant naar de rijen voor de ingang van het Nieuwe de la Mar theater stond te kijken, overrompeld door het succes van deze eerste musical. Pinksteren was vanaf toen voor altijd verbonden met 'Op een mooie Pinksterdag', een lied dat - heb jij ooit toegegeven - nooit geboren zou zijn als het aan jou had gelegen. Je had een hekel aan al die verkleedpartijen in musicals, waardoor er steeds weer een liedje moest worden bedacht. Weet je nog dat Jacques Klöters ooit tegen je heeft gezegd dat hij 'de versteende wartaal' van Roland Holst bij het nationaal monument op de Dam zou willen verruilen door 'Op een mooie Pinksterdag?' Mijn persoonlijke favoriet is 'Foxtrot' met een van de mooiste liederen van Nederlandse makelij als finale: 'De laatste dans'. Hier is het duo Schmidt/Bannink op zijn allerbest. Het lied is vandaag nog even actueel is als in 1977: /En alles laten waaien en plaatjes draaien/En graaien en snaaien en drinken en naaien/En gauw nog naar de Costa Brava/Lava, lava, lava, lava/Op blote voeten door de lava/Lava, lava, lava, lava/De sirenes zijn allang gegaan/Maar we trekken ons er niks van aan/Het is altijd zo gegaan, nooit iets anders gedaan/Dansen op een vulkaan.

Annie M.G. Schmidt: 1911 - 1995

Beeldhouwer: Frank Rosen

Goes, Kattendijke, Wemeldinge, Yerseke, Nishoek, Hansweert, Smokkelhoek, Biezelinge, Kapelle, Kloetinge, Goes.

KP 44, 45, 49, 4851, 59, 56, 55, 57, 58, 64, 62, 63, 99, 86, 85, 88, 84, 82, 83, 53, 46, 47, 44

De tocht is honderd procent Zeeuws: licht, water en weidse landschappen. Je fietst lange stukken over de dijken van zowel de Ooster- als de Westerschelde, met prachtige uitzichten. Als je in Goes start: KP 44 ligt dichtbij de achterkant van het station. In Kapelle zie je de kerk al van ver. Bij knooppunt 53 ga je ongeveer 100 meter richting de kerk. Je fietst er omheen en komt dan Annie tegen.

De tocht is 47 km.